Blue Zone กับชีวิตที่ยืนยาว (ตอนที่ 2)

เมื่อครั้งที่แล้ว ผมได้เริ่มเขียนเกี่ยวกับเรื่องของการที่มนุษย์ในปัจจุบัน มีอายุที่ยืนยาวมากขึ้น เมื่อเทียบกับมนุษย์มนุษย์เมื่อ 50 หรือ 100 ปีที่แล้ว  จากการสำรวจและวิจัยของนักวิทยาศาสตร์ ที่สนใจเกี่ยวกับเรื่องการมนุษย์มีอายุที่ยืนยาวได้อย่างไร โดยที่ไปลงพื้นที่ สำรวจบริเวณต่างๆทั่วโลก ที่มีสถิติของผู้สูงอายุที่อายุยืนยาวที่สุด

ซึ่งบริเวณเหล่านี้ทางวิทยาศาสตร์เรียกว่า blue zone แม้จะคนละมุมโลกและมีความแตกต่างกันของเชื้อชาติ, ศาสนา, อาหารการกิน , หรือแม้กระทั่งสิ่งแวดล้อม เป็นต้น  แต่นักวิทยาศาสตร์ ก็ค้นพบ สิ่งที่คล้ายคลึงหรือเหมือนกันที่เป็นปัจจัยหลักที่ทำให้ผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ในบริเวณ blue zone ให้มีอายุที่ยืนยาว 

ในครั้งนี้ผมจึงขอหยิบยกรายละเอียดของบางพื้นที่ของโลกที่มีความน่าสนใจ เช่น เกาะโอกินาวา (Okinawa) ประเทศญี่ปุ่น จากการสำรวจ พบว่า โอกินาวา คือเมืองที่มีประชากรที่อายุยืนมากที่สุด และอายุขัยเฉลี่ยอยู่ที่ 65 ปีขึ้นไป เมืองโอกินาวาเป็นกลุ่มทางสังคมที่มีขนาดเล็ก แต่มีความแน่นแฟ้น

ทำให้ความช่วยเหลือของคนในชุมชน ที่จะทำให้ลดภาวะความเครียดและกดดัน ทางจิตใจ และเกิดสุขภาพจิตที่ดี เมนูหลักของชาวโอกินาวาส่วนใหญ่ จะมีผัดผัก มันหวาน และถั่วเหลือง เช่น เต้าหู้ และซุปมิโสะ มีคุณค่าทางโภชนาการสูงแต่แคลอรีต่ำ สารฟลาโวนอยด์ในเต้าหู้ ช่วยป้องกันโรคหัวใจและมะเร็งเต้านม

ส่วนนัตโตะ หรือ ถั่วหมัก ซึ่งมีสารอาหารและช่วยปรับสมดุลลำไส้ นอกจากนั้น ชาวโอกินาวา มีคำกล่าวที่ว่า “ฮารา ฮาชิ บู” แปลว่ากินให้อิ่มเพียง 8/10 ส่วน เป็นวลีที่ช่วยเตือนใจให้การกินอาหารอย่างมีสติ ไม่อิ่มมากเกินไป และให้หยุดกินเมื่อท้องอิ่มแล้วเพียง 80% นอกจากนั้นท่านผู้อ่านบางท่าน หากเคยได้ยินคำว่า อิคิไก (IKIGAI) ซึ่งแนวทางดำเนินชีวิตที่สมดุลอันนำมาซึ่งความสุขตามแบบฉบับของคนโอกินาว่า 

คำว่าอิคิไก (Ikigai) ในภาษาญี่ปุ่นแปลตรงตัวได้ว่า “ชีวิตที่มีคุณค่า” อิคิไกคือความสุขที่เกิดขึ้นจากการทำตัวให้ยุ่งอยู่ตลอดเวลากับสิ่งที่ชอบ เป็นแนวคิดในการใช้ชีวิตของคนญี่ปุ่นที่มีชีวิตยืนยาวกว่า 100 ปี โดยเฉพาะคนญี่ปุ่นที่อาศัยอยู่ในเมืองโอกิมิ (Ogimi) บนเกาะโอกินาว่า อิคิไกสำหรับพวกเขาคือเหตุผลของการตื่นขึ้นมาในทุกๆ วัน

คนโอกินาว่าใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย พวกเขาชอบตื่นแต่เช้า ออกไปรับแสงแดด ยุ่งอยู่กับการดูแลสวนผักและผลไม้ที่ปลูกไว้ในบ้านของตัวเอง นำมาทำอาหารทาน เหลือก็เอาไปขายในตลาดใกล้บ้าน นี่คืออิคิไกของพวกเขา คนเรามีความชอบที่ไม่เหมือนกัน บางคนชอบทำขนม ปลูกต้นไม้ วาดรูป เล่นดนตรี วิ่ง หรืออ่านหนังสือ

ส่วนฉันชอบดูหนังที่ให้แง่คิด ฟังเพลงเก่าๆ เดินป่า และเพิ่งค้นพบเมื่อไม่นานมานี้ว่าชอบทำอาหาร หลังจากที่เพิ่งได้ลองทำมัน ฉันมักจะเห็นโฮสแฟมิลี่ของตัวเองที่ญี่ปุ่นโพสต์รูปกิจกรรมยามว่างอยู่เสมอ ประดิษฐ์กิ๊ฟติดผมเองบ้าง อบคุ้กกี้ หรือทำข้าวกล่องน่ารักๆ สไตล์ญี่ปุ่น

เราอาจจะลองทำกิจกรรมหลายๆ อย่างดู เพื่อค้นหาว่าอะไรคือสิ่งที่เราทำแล้วมีความสุขมากที่สุด สนุกกับมันชนิดที่ว่าลืมมองนาฬิกาไปเสียสนิท นั่นอาจจะเป็นอิคิไกของคุณ ถ้าหาอิคิไกของตัวเองเจอแล้ว ก็ทุ่มเทกับมัน อย่ามัวแต่เสียเวลาอันมีค่าไปกับสิ่งที่เราไม่ชอบ และอย่ายอมแพ้ให้กับสิ่งที่คุณทำแล้วมีความสุข

ยิ่งสร้างรายได้เสริมจากงานดิเรกได้เลยยิ่งดี เราจะได้มีรายได้หลายทางรองรับ เพื่อนของฉันคนหนึ่งชอบเลี้ยงแคคตัสมาก เรียนรู้วิธีเพาะพันธุ์เอง จนเริ่มเปิดร้านเล็กๆ บนอินสตราแกรมเป็นของตัวเองได้ บางคนก็ทำงานเสริมได้ดีจนถึงขั้นลาออกจากงานประจำมาทำในสิ่งที่รักเลยก็มีในตอนถัดถัดไป ผมจะยกตัวอย่างของประเทศอื่นๆ ที่อยู่ใน บูลโซน เช่นเดียวกัน ซึ่งมีความน่าสนใจ ไม่แพ้ประเทศญี่ปุ่นเลย

หน้า 15 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 43 ฉบับที่ 3,966 วันที่ 15 - 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2567